Ăn dặm là giai đoạn quan trọng trong quá trình phát triển của trẻ khi trẻ bắt đầu ăn dặm ngoài nhận được chất dinh dưỡng cần thiết để phát triển mà còn giúp trẻ hình thành thói quen ăn uống lành mạnh, ngăn ngừa rối loạn tiêu hóa. Tuy nhiên, nhiều cha mẹ băn khoăn không biết thời điểm nào là phù hợp cho trẻ ăn dặm, cách chọn và chế biến thức ăn cho bé thế nào để đảm bảo an toàn, tránh những tác ngoài ý muốn. như những quy tắc để làm theo. Trong bài viết này, chúng tôi sẽ giải thích những điều bạn cần biết khi cho trẻ ăn dặm, chẳng hạn như những kiến thức cơ bản về thức ăn dành cho các bữa ăn dặm và cách cho bé ăn trong từng giai đoạn.
Ăn dặm là gì? Tại sao mẹ cần cho bé ăn dặm?
Trong thời kỳ ăn dặm, trẻ được ăn các thức ăn không phải sữa mẹ như bột, cháo, cơm và rau. Đây được coi là một bước quan trọng trong quá trình chuyển đổi từ chế độ ăn lỏng sang chế độ ăn đặc, thực phẩm rắn. Ăn dặm không nhằm mục đích thay thế sữa mẹ trong năm đầu tiên mà giai đoạn này thay đổi tùy theo từng bé và việc cai sữa thường bắt đầu từ 6 tháng tuổi đến cuối năm đầu đời.
Tại sao mẹ lại cần cho trẻ ăn dặm? Vì ăn dặm rất quan trọng đối với trẻ vì nó bổ sung cho chế độ ăn uống của trẻ và giúp trẻ hình thành thói quen ăn uống. Khi trẻ được 4-6 tháng tuổi, trẻ bắt đầu giai đoạn phát triển mà sữa mẹ không đáp ứng đủ nhu cầu dinh dưỡng của trẻ. Vì vậy, lúc này bé nên bổ sung thêm các thực phẩm khác như: Bột ăn dặm, cháo, rau củ, trái cây…
Ngoài ra, ăn dặm giúp phát triển hệ tiêu hóa, miễn dịch và khả năng nhai của bé.Tuy nhiên luôn có các điều cần chú ý khi cho trẻ ăn dặm mà cha mẹ luôn không được quên.
Các điều cần biết khi cho trẻ ăn dặm
Khi mà gia đình bắt đầu cho bé ăn dặm cũng giống như gieo những hạt giống đầu tiên cho thói quen ăn uống lành mạnh suốt đời cho trẻ. Nhiều cha mẹ lo lắng không biết khi nào nên cho trẻ ăn dặm, hoặc phân vân về các cho ăn khoa học. Dưới đây sẽ là một số quy tắc hỗ trợ các cha mẹ tiện lợi và chính xác hơn trong việc cho trẻ ăn dặm.
Chọn thời điểm phù hợp để cho trẻ ăn dặm theo độ tuổi và sự phát triển của trẻ
Theo khuyến nghị của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), trẻ bắt đầu ăn dặm từ 6 tháng tuổi. Điều này nhằm đảm bảo rằng hệ tiêu hóa của bé lúc này đã phát triển hoàn thiện và có thể hấp thụ thức ăn đặc hơn sữa mẹ trong các bữa ăn dặm. Vì Sau 6 tháng tuổi, bé cần khoảng 700 kcal mỗi ngày, trong khi năng lượng từ sữa mẹ chỉ cần khoảng 450 kcalo mỗi ngày là đủ. Vì vậy, một chế độ ăn uống bổ sung là rất cần thiết để bù đắp năng lượng thiếu hụt
Điều chỉnh bữa ăn theo quy tắc từ ít tới nhiều
Mẹ có thể bắt đầu cho bé ăn nửa bát bột trong mỗi bữa ăn ngày sẽ ăn 1-2 bữa. Ngay cả khi bé rất thèm ăn và đã ăn nửa bát bột trong bữa ăn đầu tiên, bạn cũng không nên cố cho bé ăn nhiều hơn. Mục đích của việc giới thiệu thức ăn đặc là để cho bé làm quen với các loại thức ăn mới có màu sắc, mùi vị, kết cấu và nhiệt độ khác nhau.
Vì vậy, cha mẹ nên bắt đầu với lượng nhỏ thức ăn loãng (như cháo hoặc bột) rồi tăng dần số lượng và cường độ trong suốt cả tuần.
Kết hợp các loại thực phẩm hợp lý để bổ sung dinh dưỡng đa dạng
Khi con bạn đã quen với một loại thức ăn, bạn có thể thử một loại khác hoặc kết hợp nhiều loại. Nên chuyển dần từ thức ăn tinh chế sang thức ăn có kết cấu và chất xơ cao hơn để kích thích khả năng nhai của bé.
Kết hợp các loại thực phẩm để cung cấp cho con bạn cả bốn nhóm chất dinh dưỡng thiết yếu. Đó là nhóm tinh bột (gạo, khoai, ngô…), nhóm đạm (thịt, cá, trứng…), nhóm rau xanh (rau lá xanh, cà rốt, bí đỏ…), nhóm chất béo. (dầu ăn). ). , bơ…). Trẻ em nên được cho ăn ít nhất một lần một ngày các loại thực phẩm trên để đảm bảo chế độ ăn uống cân bằng. Ngoài ra, đừng quên uống sữa mẹ hoặc sữa công thức để bổ sung canxi và các chất dinh dưỡng khác cho bé.
Chế biến thực phẩm cẩn thận
Nấu, xay thực phẩm đảm bảo an toàn thực phẩm dành cho e bé. Khi chế biến bữa ăn cho trẻ, cha mẹ cần chú ý khâu rửa, nấu, nghiền thức ăn để tránh nguy cơ nhiễm khuẩn, hóc nghẹn. Nên sử dụng nồi, chảo, dao, thìa riêng cho trẻ và tránh dùng quá nhiều muối, đường, gia vị khi nấu. Không nên cho trẻ dưới 12 tháng tuổi ăn những thức ăn dễ gây dị ứng như đậu phộng, tôm, cua và sữa.
Tạo thói quen ăn đúng giờ
Cho trẻ ăn và uống đúng giờ, không kéo dài hoặc ép bữa ăn quá 20-30 phút. Khi được cho ăn đúng giờ, trẻ có thể hình thành thói quen ăn uống tốt, hạn chế ăn vặt. Cha mẹ nên tạo không khí vui vẻ, thoải mái khi cho trẻ ăn, không nên dành quá nhiều thời gian bữa ăn cho trẻ để trẻ không chán ăn, mệt mỏi.
Nếu con bạn không muốn ăn một loại thức ăn cụ thể, bạn không cần phải ép buộc mà có thể thử lại vào lần sau hoặc thay đổi phương pháp nấu ăn. Khiến bé hào hứng với bữa ăn bằng cách để bé tự ăn và vận động thay vì xem TV hoặc chơi đồ chơi trong bữa ăn.
Kết hợp dạy cho trẻ các kỹ năng ăn uống
Khi cho trẻ ăn dặm, cha mẹ nên khuyến khích trẻ ăn bằng tay hoặc bằng thìa để trẻ phát triển kỹ năng vận động và tính tự lập. Bạn cũng có thể tạo ra những trò chơi đơn giản kích thích trí tò mò và hứng thú của trẻ, chẳng hạn như đếm thìa hoặc tạo ra những tiếng động vui nhộn khi ăn, cùng nhau nhai thức ăn. Tuy nhiên, không nên xem TV hoặc chơi đồ chơi trong bữa ăn vì chúng ảnh hưởng đến sự tập trung và vị giác.
Nguy cơ xảy ra với trẻ nếu được cho ăn dặm không đúng cách
Cho trẻ ăn dặm không đúng cách có thể gây ra nhiều nguy cơ cho sức khỏe và phát triển của trẻ, như là:
– Suy dinh dưỡng: Nếu cho trẻ ăn dặm quá sớm hoặc quá muộn, trẻ sẽ không được cung cấp đủ năng lượng và các chất dinh dưỡng cần thiết cho sự tăng trưởng. Ngoài ra, nếu cho trẻ ăn dặm không đủ đa dạng và cân bằng các nhóm thực phẩm, trẻ cũng có thể bị thiếu hụt một số vitamin và khoáng chất quan trọng.
– Rối loạn tiêu hóa: Nếu cho trẻ ăn dặm quá sớm, khi hệ tiêu hóa của trẻ chưa hoàn thiện, trẻ có thể bị khó tiêu hóa, đầy bụng, tiêu chảy hoặc táo bón. Ngoài ra, nếu cho trẻ ăn dặm không vệ sinh hoặc không phù hợp với độ tuổi và khả năng nhai nuốt của trẻ, trẻ cũng có thể bị nhiễm khuẩn hoặc bị hóc.
– Dị ứng thực phẩm: Nếu cho trẻ ăn dặm quá sớm hoặc cho trẻ ăn những loại thức ăn có khả năng gây dị ứng cao như trứng, cá, đậu phộng…trong giai đoạn đầu ăn dặm, trẻ có thể bị phản ứng dị ứng như nổi mẩn, ngứa, sưng môi, khó thở…Điều này có thể gây nguy hiểm cho tính mạng của trẻ.
– Biếng ăn: Khi bé được nuôi dưỡng không đúng cách. Ví dụ, trẻ chán ăn khi bị ép ăn quá nhiều hoặc quá ít, khi khẩu vị và sở thích của chúng không được tôn trọng, hoặc khi chúng không được tạo sự căng thẳng hoặc thoải mái khi ăn. Điều này có thể ảnh hưởng đến chất lượng dinh dưỡng và ảnh hưởng đến sự phát triển của trẻ
Các kiến thức về thực phẩm cho trẻ ăn dặm theo độ tuổi
Khi cho trẻ ăn dặm, cha mẹ hay phân vân không rõ cách chọn loại thực phẩm phù hợp với độ tuổi và nhu cầu dinh dưỡng của trẻ. Dưới đây là một số thực phẩm được khuyến nghị cho bé theo từng lứa tuổi.
Đối với trẻ trên 6 tháng tuổi
Giai đoạn này bé sẽ làm quen với các loại thức ăn bổ sung khác ngoài sữa. Mẹ có thể cho con ăn bột ngọt như bột gạo, bột yến mạch, bột bắp nấu với các loại rau củ như cà rốt, bí đỏ, khoai lang. Mẹ cũng có thể cho con ăn các loại trái cây như chuối, táo, lê… dạng xay nhuyễn và ép lấy nước. Mẹ có thể cho con ăn 1-2 bữa bột và 1-2 bữa hoa quả mỗi ngày.
Trẻ từ 7 tháng tuổi
Đây là giai đoạn trẻ có thể tiếp xúc với các loại thức ăn mặn như bột gạo nấu với thịt, cá, tôm… Mẹ có thể nêm gia vị nhẹ nhàng cho trẻ như hành lá, tỏi phi… Mẹ cũng có thể cho trẻ ăn các loại hoa quả khác như cam, dưa hấu, xoài… Mỗi ngày mẹ có thể cho trẻ ăn 2 – 3 bữa bột và 1 – 2 bữa hoa quả.
Trẻ 8 tháng tuổi nên ăn
Các loại thức ăn có kết cấu dày hơn như cháo, súp, cơm… rất phù hợp với trẻ từ 8 tháng. Mẹ có thể cho trẻ ăn các loại rau xanh như rau muống, rau ngót, rau cải… và các loại đậu như đậu xanh, đậu phộng… Mẹ cũng có thể cho trẻ ăn các loại hoa quả tươi hoặc sấy khô như nho, mận, táo… Mỗi ngày mẹ có thể cho trẻ ăn 3 – 4 bữa cháo/ súp/ cơm và 1 – 2 bữa hoa quả.
Từ 9 tháng tuổi
Là giai đoạn trẻ có thể tiếp xúc với các loại thức ăn có kết cấu cứng hơn như bánh mì, bánh quy, phở… Mẹ có thể cho trẻ ăn các loại rau xanh và đậu đã được xay nhuyễn hoặc nghiền sơ. Mẹ cũng có thể cho trẻ ăn các loại hoa quả tươi hoặc sấy khô đã được cắt nhỏ. Mỗi ngày mẹ có thể cho trẻ ăn 3 – 4 bữa cháo/ súp/ cơm/ phở/ bánh mì và 1 – 2 bữa hoa quả.
Bé sau 10 tháng tuổi
Trong giai đoạn này, bé có thể ăn những thức ăn cứng hơn với độ đặc khác nhau như bánh mì sandwich, pizza và mì ống. Mẹ có thể cho bé ăn rau xanh và các loại đậu xay hoặc xay sẵn. Bạn cũng có thể cho bé ăn trái cây khô hoặc tươi cắt nhỏ. Mỗi ngày mẹ có thể cho trẻ ăn 3-4 bữa cháo, súp, cơm, phở, bánh mì, pizza, mỳ Ý và 1-2 bữa trái cây.
11 tháng tuổi trở lên
Đây là thời điểm bé có thể tiếp xúc với thức ăn của người lớn như cơm, canh, thịt, cá, tôm. Các mẹ có thể cho trẻ ăn rau xanh nghiền hoặc các loại đậu thái nhỏ. Bạn cũng có thể cho bé ăn trái cây khô hoặc tươi cắt nhỏ. Mỗi ngày mẹ có thể cho trẻ ăn 3-4 bữa cơm, canh, thịt, cá, tôm và 1-2 bữa trái cây.
Bé 1 tuổi
Đây là thời điểm bé có thể tiếp xúc với thức ăn tương tự như người lớn như cơm, canh, thịt, cá, tôm. Mẹ có thể cho con ăn rau xanh hoặc đậu nghiền nhuyễn. Hoặc xay mịn. Bạn cũng có thể cho bé ăn trái cây khô hoặc tươi cắt nhỏ. Mỗi ngày mẹ có thể cho trẻ ăn 3-4 bữa cơm, canh, thịt, cá, tôm và 1-2 bữa trái cây.
Như trên là một số lời khuyên về việc cho con trẻ ăn dặm đúng cách theo độ tuổi của bé. Tuy nhiên, mỗi trẻ phát triển khác nhau và có sở thích khác nhau nên mẹ cần linh hoạt khi lựa chọn và chế biến món ăn cho con.
Qua bài viết có thể thấy ăn dặm là nhiệm vụ quan trọng cần thiết để bổ sung dinh dưỡng cho trẻ và hình thành thói quen ăn uống. Khi cho bé ăn dặm, mẹ nên tuân thủ các nguyên tắc cơ bản về thời điểm bắt đầu và kết thúc thời kỳ ăn dặm, ăn dặm từ ít đến nhiều, loãng đến đặc, ngọt đến mặn, tập cho bé quen dần. Cho trẻ ăn 1 món từ 3-5 ngày, cho trẻ ăn đủ chất béo/dầu, cân đối 4 nhóm thực phẩm, không nêm muối, mắm vào thức ăn dặm của trẻ. Ngoài ra, mẹ cũng nên lựa chọn thực phẩm phù hợp với độ tuổi và nhu cầu dinh dưỡng của trẻ. Các mẹ xem phần trước để biết gợi ý cách cho ăn theo độ tuổi của bé nhé.